Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίς, Αγάπη, καταγόταν από μια μεγάλη πόλη της Ιταλίας και έζησαν επί Αυτοκράτορος Αδριανού (117 – 138 μ.Χ.), πήραν δε τα ονόματα τους από το χωρίο της Καινής Διαθήκης στον «ύμνο της αγάπης»: «νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα• μείζων δε τούτων η αγάπη» ( Α’ Κορ. 13:13). Η Αγία Σοφία, τίμια και θεοσεβής γυναίκα, χήρεψε πολύ νωρίς και με τις τρεις κόρες της ήλθε στη Ρώμη.
Όταν ο Αυτοκράτορας έμαθε ότι οι τέσσερις γυναίκες ήταν χριστιανές, διέταξε να τις συλλάβουν. Ζήτησε να παρουσιαστούν μπροστά του οι τρεις κόρες, μία-μία. Πρώτη η δωδεκάχρονη Πίστη, η οποία δε δέχτηκε να απαρνηθεί τη χριστιανική πίστη, απάντησε με τα λόγια της Αγίας Γραφής: «εν πίστει ζω τη του υιού του Θεού του αγαπήσαντός με και παραδόντος εαυτόν υπέρ εμού» (Γαλ. 2: 20) δηλαδή «ζω εμπνεόμενη από την πίστη μου στον Χριστό, που με αγάπησε και έδωσε τον εαυτό Του για τη σωτηρία μου». Τότε, μετά από βασανιστήρια, την αποκεφάλισαν.
Ακολούθησε η δεκάχρονη Ελπίδα η οποία απάντησε επίσης με τα λόγια της Αγίας Γραφής: «ηλπίκαμεν επί Θεώ ζώντι, ος εστι σωτήρ πάντων ανθρώπων, μάλιστα πιστών» (Α΄ Τιμοθ. 4:10) Δηλαδή, «ναι, διότι έχουμε στηρίξει τις ελπίδες μας στον ζωντανό Θεό, που είναι σωτήρ όλων των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των πιστών». Αμέσως τότε και αυτή αποκεφαλίστηκε.
Και η εννιάχρονη Αγάπη με ανδρεία απάντησε ότι η ύπαρξή της είναι στραμμένη «εις την αγάπην του Θεού και εις την υπομονήν του Χριστού» (Β’ Θεσσαλ. 3: 5), έτσι και οι τρεις αδελφές δεν απαρνήθηκαν την πίστη τους και αποκεφαλίστηκαν.
Η μητέρα τους Σοφία ενταφίασε με τιμές τις κόρες της και παρέμεινε για τρεις μέρες δίπλα στους τάφους τους, έκανε γονατιστή την ακόλουθη προσευχή: «Αγαπημένα μου παιδιά, δεχτείτε τη μητέρα σας ως συγκάτοικο εκεί, όπου και σεις αναπαύεστε».Και ήταν τέτοια η επιθυμία της καρδιάς και του νου της γενναίας και εξαίρετης αυτής μητέρας, που εισακούσθηκαν τα λόγια της και παρέδωσε το πνεύμα της. Για τον ακριβή τόπο όπου μαρτύρησαν και ενταφιάστηκαν, άλλες μεν αρχαίες πηγές αναφέρουν την Via Aurelia, κοντά στη Ρώμη, άλλες δε την Via Appia.
Υπολογίζεται ότι μαρτύρησαν περί το 137. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους στις 17 Σεπτεμβρίου.
***
Λόγοι περί της αγωγής των παιδιών
αδελφής Μαγδαληνής του Έσσεξ
Οι χριστιανοί γονείς και δάσκαλοι και όλοι όσοι επιθυμούν να διδάξουν το χριστιανισμό οφείλουν να έχουν πάντα κατά νουν ότι ο κύριος σκοπός τους είναι :
να εμπνεύσουν στο παιδί προσωπική αγάπη για τον Χριστό και την Μητέρα Του. Αν ένα παιδί μεγαλώνει τιμώντας τον Χριστό και την Παναγία ως αγαπημένα πρόσωπα, αυτή η αγάπη θα στεριώσει την καρδιά του στον Θεό, κι αν αργότερα περάσει μέσα από αμφιβολίες ή ακόμα κι αν εγκαταλείψει την Εκκλησία, τουλάχιστον η καρδιά του δε θα στραφεί εναντίον του Χριστού. αυτό και μόνο μπορεί να είναι αρκετό για τη σωτηρία του. Στους βίους των αγίων βλέπει κανείς συχνά πως η ζωή ενός αγίου επηρεάστηκε από κάποιον άγιο άνθρωπο που απλώς είδε.
Η αγάπη, η προσευχή και το παράδειγμα είναι περισσότερο αποτελεσματικά από τα λόγια– στην πραγματικότητα είναι αυτά που δίνουν αξία στα λόγια – όταν οδηγούμε τα παιδιά προς τον Θεό. Η εργασία μας ως γονείς ή κατηχητές είναι συχνά αφανής, και μας δίνει την εμπειρία της « φοβερής » όψεως της ανθρώπινης ελευθερίας: ότι δηλαδή
κανείς δεν μπορεί να επιβάλει σε άλλον άνθρωπο την αγάπη για τον Θεό.Άλλωστε δε θα θέλαμε να είναι τα πράγματα διαφορετικά. Θέλουμε να αγαπούμε τον Θεό ελεύθερα και το ευχόμαστε αυτό και για όλο το ανθρώπινο γένος. Όμως ταυτόχρονα
η προσευχή για τα αγαπημένα μας παιδιά μας προκαλεί ένα διαρκή εσωτερικό πόνο. Είναι ευκολότερο να μιλάς παρά να προσεύχεσαι.
Δε θα βοηθήσουμε τόσο τα παιδιά μας με τα λόγια μας για τον Θεό, όσο με την παραμονή μας μέσα στην παρουσία του Θεού. Εμπνέουμε στα παιδιά μας την αγάπη για τον Θεό και τα διδάσκουμε πώς να βρίσκουν μόνα τους το θέλημά Του. Αν μάθουμε στα παιδιά μας να αγαπούν τον Θεό και τους αγίους, « ταύτα πάντα προστεθήσεται αυτοίς » …
***
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου
Οι γονείς πρέπει να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι δεν γίνεται να ζήσουν μακριά από τον Χριστό. Ο Χριστός είναι ο μόνος δρόμος, δεν υπάρχει άλλος. Άμα μεταδώσουν αυτό στα παιδιά τους, δεν χρειάζεται τίποτε άλλο. Αυτή είναι όλη η διαπαιδαγώγηση.”
Η αγία ζωή των γονέων πληροφορεί τις ψυχές των παιδιών, και υποτάσσονται φυσιολογικά και μεγαλώνουν με ευλάβεια και δίχως ψυχικά τραύματα (με διπλή υγεία) και χαίρονται τα παιδιά τους γονείς τους, χαίρονται και οι γονείς τα παιδιά και σ’ ετούτη την ζωή και στην άλλη την αιώνια, όπου πάλι μαζί θα αγάλλονται.”
***
Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου του Ωρωπού
Η αγωγή των παιδιών αρχίζει άπ’ την ώρα της συλλήψεως τους. Το έμβρυο ακούει κι αισθάνεται μέσα στην κοιλιά της μητέρας του. Γι’ αυτό πρέπει η μητέρα να προσεύχεται πολύ κατά την περίοδο της κυήσεως και ν αγαπάει το έμβρυο, να χαϊδεύει την κοιλιά της, να διαβάζει Ψαλμούς, να ψάλλει Τροπάρια, να ζει ζωή αγία, για να γίνει και το παιδί πιο άγιο, ν’ αποκτήσει άπ’ την αρχή άγιες καταβολές. Είδατε πόσο λεπτό πράγμα είναι για τη γυναίκα να κυοφορεί παιδί; Πόση ευθύνη και πόση τιμή!
Το φάρμακο και το μεγάλο μυστικό για την πρόοδο των παιδιών είναι η ταπείνωση. Η εμπιστοσύνη στο Θεό δίνει απόλυτη ασφάλεια. Ο Θεός είναι το πάν. Δεν μπορεί κανείς να πει ότι εγώ είμαι το πάν. Αυτό ενισχύει τον εγωισμό. Ο Θεός θέλει να οδηγούμε τα παιδιά στην ταπείνωση.Σ’ όλα τα θέματα να μάθουν τα παιδιά να ζητούν τη βοήθεια του Θεού.Και η Χάρη του Θεού έρχεται μόνο με την αγία ταπείνωση. Ο άνθρωπος ο ταπεινός είναι ο τέλειος άνθρωπος.
Τα παιδιά θέλουν κοντά τους ανθρώπους αγίους, με πολλή αγάπη, πού δεν θα τα φοβερίζουν ούτε θα περιορίζονται στη διδασκαλία, αλλά θα δίνουν άγιο παράδειγμα και προσευχή. Να προσεύχεσθε οι γονείς σιωπηλά και με τα χέρια ψηλά προς το Χριστό και ν’ αγκαλιάζετε τα παιδιά σας μυστικά.
Το παιδί θέλει κοντά του ανθρώπους θερμής προσευχής. Όχι ν’ αρκείται η μητέρα στο αισθητό χάδι για το παιδί της, αλλά να προσφέρει συγχρόνως και το χάδι της προσευχής. Το παιδί αισθάνεται στο βάθος της ψυχής του το πνευματικό χάδι, πού μυστικά στέλνει η μητέρα του, και έλκεται προς αυτήν. Νοιώθει ασφάλεια, σιγουριά, όταν η μητέρα με τη συνεχή, την επίμονη και θερμή προσευχή της αγκαλιάζει το παιδί της μυστικά και το ελευθερώνει άπ’ ότι το σφίγγει.
Οι πολλές συμβουλές και υποδείξεις κάνουν πολύ κακό.
Όχι πολλά λόγια στα παιδιά. Τα λόγια χτυπάνε στ αυτιά, ενώ η προσευχή πηγαίνει στην καρδιά. Προσευχή χρειάζεται, με πίστη, δίχως άγχος, αλλά και καλό παράδειγμα.
Όλα άπ’ την προσευχή, τη σιωπή και την αγάπη γίνονται. Άκου να σου πω: να προσεύχεσαι και μετά να μιλάς. Να τους μιλάς με την προσευχή. Να τα λες στο Θεό κι ο Θεός θα τα λέει μέσα τους. Δηλαδή δεν πρέπει να συμβουλεύεις τα παιδιά σου έτσι, με φωνή πού να την ακούνε τ’ αυτιά τους.Να λες: Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισε τα παιδάκια μου. Εγώ σ’ σένανε τα αναθέτω. Εσύ μου τα έδωσες, μα κι εγώ είμαι αδύναμη, δεν μπορώ να τα κατατοπίσω. Γι’ αυτό, Σε παρακαλώ, φώτισέ τα. Κι ο Θεός θα τους μιλάει και θα λένε: “Ωχ, δεν έπρεπε να στενοχωρήσω τη μαμά μ’ αυτό πού έκανα!”. Κι αυτό θα βγαίνει από μέσα τους με τη Χάρη του Θεού».
Αυτό είναι το τέλειο. Να μιλάει η μητέρα στο Θεό κι ο Θεός να μιλάει στο παιδί.
Ένα είναι το τέλειο να μιλάει η εν Χριστώ αγάπη και η αγιοσύνη του πατέρα και της μητέρας. Η ακτινοβολία της αγιοσύνης και όχι της ανθρώπινης προσπάθειας κάνει τα παιδιά καλά.Να βλέπουμε το θεό στο πρόσωπο των παιδιών και να δώσουμε την αγάπη του Θεού στα παιδιά. Να μάθουν και τα παιδιά να προσεύχονται. Για να προσεύχονται τα παιδιά, πρέπει να έχουν αίμα προσευχομένων γονέων. Αυτό πού ζεις, αυτό και ακτινοβολείς. Ακτινοβολεί ο Χριστός μέσα σου; Αυτό πηγαίνει στο παιδί σου. Εκεί βρίσκεται το μυστικό. Η αγιότητα των γονέων σώζει τα παιδιά.
Απολυτίκιον Αγίας Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδας και Αγάπης, Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.
Ως ελαία κατάκαρπος ανεβλάστησας εν ταις αυλαίς του Κυρίου, Σοφία μάρτυς σεμνή και προσήγαγες Χριστώ καρπόν ηδύτατον τους της νηδύος σου βλαστούς, δι’ αγώνων ευαγών, Αγάπην τε και Ελπίδα συν τη θεόφρονι Πίστει• μεθ’ ων δυσώπει υπέρ πάντων ημών.