Αν ξέρεις από πού δόθηκε το δώρο να στέκεις πρωί πρωί μπροστά στον Θεό και να σε βλέπει και να τον βλέπεις ξέρεις τι λέω. Αλλιώς φρόντισε να έχεις νήψη και θα το καταλάβεις.

  Λόγος  που  ωφελεί  την  ψυχή  και  σώζει  

Μικρή Φιλοκαλία

(Κεφάλαια 6, 7, 8, 9 και 10 από  τα 203 συνολικά)

                                                     Οσίου Ησυχίου του Πρεσβυτέρου

6. ΝΗΨΗ είναι επίμονη προσήλωση λογισμού και στάση του στην πύλη της καρδιάς. Ο λογισμός αυτός βλέπει τους κλέφτες λογισμούς που έρχονται και ακούει τι λένε και τι κάνουν αυτοί οι εγκληματίες. Αντιλαμβάνεται ποια είναι η μορφή που χάραξαν σε αυτούς οι δαίμονες και προσπαθεί με τη δύναμη της φαντασίας μόνη της να ξεγελάσει τον νου. Όταν όλα αυτά γίνουν αντικείμενο επιμελημένης πνευματικής εργασίας μας δείχνουν με πάρα πολλή επιστημοσύνη την πείρα του νοητού πολέμου, αν θέλουμε.

7. ΤΗΝ ΠΕΙΡΑ  αυτή ξέρει να την δημιουργεί ο απλός φόβος, οι προσωρινές εγκαταλείψεις του Θεού και οι πειρασμοί που μας συμβαίνουν με παιδαγωγικό σκοπό. Την δημιουργεί ακόμη η επίμονη και αδιάκοπη προσοχή στο ηγεμονικό στοιχείο του ανθρώπου, δηλαδή στον νου του που προσπαθεί να φράξει την πηγή των κακών λογισμών και έργων. Γι΄αυτήν γίνονται και οι προσωρινές εγκαταλείψεις και οι απρόσμενοι πειρασμοί εκ μέρους του Θεού που αποβλέπουν στη διόρθωση του βίου μας, περισσότερο γι αυτούς που δέχτηκαν την ανάπαυση αυτού του καλού και το παραμελούν. 

Και η συνέχεια στη νήψη και την προσοχή γεννάει την έξη και τη συνήθεια. Η έξη πάλι έχει ως συνέπεια μία φυσική πυκνότητα νήψης, έντονη δηλαδή νήψη.  Η έντονη αυτή νήψη γεννάει σιγά σιγά και με τρόπο που γίνεται κατάσταση στον άνθρωπο τη θεωρία του πολέμου. Αυτήν την διαδέχεται επίμονη ευχή του Ιησού και γλυκιά ηρεμία του νου, όπου λείπουν οι φαντασίες και η μόνιμη κατάσταση που συστατικό της είναι ο Ιησούς. 

8. ΟΤΑΝ στέκει και επικαλείται τον Χριστό η διάνοια εναντίον των εχθρών και καταφεύγει σε αυτόν μοιάζει με το άγριο ζώο που το κύκλωσαν πολλά πουλιά και μένει σε τόπο απρόσβλητο. Στην κατάσταση αυτή η διάνοια προβλέπει από μακριά νοητά τους νοητούς λόγους των αόρατων εχθρών. Επειδή δε προσεύχεται στον ειρηνοποιόν Ιησού εναντίον τους παραμένει απλήγωτη απ΄αυτούς.

9. ΑΝ ΞΕΡΕΙΣ από πού δόθηκε το δώρο να στέκεις πρωί πρωί μπροστά στον Θεό και να σε βλέπει και να τον βλέπεις ξέρεις τι λέω. Αλλιώς φρόντισε να έχεις νήψη και θα το καταλάβεις.

 10. "ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΑΛΑΣΣΩΝ"  σημαίνει πολύ νερό. 

 Σύστημα δηλαδή δυνάμωμα της νήψεως, της νηφαλιότητας, της βαθύτατης ψυχικής ησυχίας και άβυσσος εξαίσιων και μυστικών θεωριών και ταπεινώσεως γεμάτης επίγνωσης και ευθύτητας και αγάπης είναι η απόλυτη νήψη και η χωρίς παρεμβολή λογισμών ευχή του Ιησού Χριστού.

11. Λέει ο Κύριος: "Ου πας ο λέγων μοι Κύριε Κύριε εισελεύσεται εις την Βασιλείαν των Ουρανών, αλλ΄ ο ποιών το θέλημα του πατρός μου" (δεν θα μπει στη Βασιλεία των Ουρανών καθένας που μου λέει, Κύριε Κύριε, απλώς αλλά όποιος εφαρμόζει το θέλημα του πατέρα μου). Και θέλημα του πατέρα του είναι το: "οι αγαπώντες τον Κύριον μισείτε (τα) πονηρά" (όσοι αγαπάτε τον Κύριο να μισείτε τις πονηρές και αμαρτωλές πράξεις). Κάνοντας λοιπόν την ευχή του Ιησού ας μισούμε ταυτόχρονα και τις πονηρές σκέψεις. 

Και να, που θα έχουμε κάνει το θέλημα του Θεού.

----------------------------

Μικρή Φιλοκαλία

Αρχιμ. Ευσεβίου

Έκδοση Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

                                                               *****

Νοηματική προσέγγιση του έργου στην καθομιλουμένη με επεξηγηματικά σχόλια:  

Ο όσιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος μιλά για ένα σοβαρό πνευματικό χάρισμα, που είναι η διάκριση των πνευμάτων. Για την ικανότητα δηλαδή που αναπτύσσει με τη νήψη ο έμπειρος πνευματικά χριστιανός,  ώστε να αντιλαμβάνεται ποιοι λογισμοί είναι δαιμονικοί και δεν πρέπει να προσβάλουν την καρδιά του ανθρώπου. Αυτούς μάλιστα τους ονομάζει εγκληματίες και κλέφτες λογισμούς, δημιουργήματα των δαιμόνων, που χρησιμοποιούν τη δύναμη της φαντασίας για να ξεγελάσουν τον νου, δηλαδή τον οφθαλμό της ψυχής μας. 

Ακούμε συχνά να λένε για κάποιους φωτισμένους γέροντες πώς έχουν τη γνώση των πνευμάτων. Αυτούς τους πνευματικούς πρέπει να εμπιστευόμαστε ως οδηγούς στο μονοπάτι της νοεράς καρδιακής προσευχής του γλυκύτατου Ιησού μας.

Με άλλα λόγια, διευκρινίζει ο όσιος Ησύχιος, πως όποιος κάνει πνευματική εργασία και θέλει, μπορεί να επιτύχει την πείρα του νοητού πολέμου, του πολέμου δηλαδή εναντίον των πονηρών λογισμών. Στην απόκτηση της πείρας αυτής και γενικότερα στη διόρθωση του βίου μας συντελούν:

• ο απλός φόβος του Θεού 
• οι μικρές θεοεγκαταλείψεις 
• οι πειρασμοί που μας παιδαγωγούν
• η επίμονη προσοχή και φύλαξη του νου.

Όλα τα προαναφερθέντα χρειάζονται περισσότερο σε όσους δέχτηκαν το δώρο αυτό και το παραμελούν προκειμένου να συνειδητοποιήσουν τη μεγάλη αξία του. 

Από τη νήψη και την προσοχή γεννιέται η έξη και η συνήθεια. 

Η έξη πάλι κάνει τη νήψη πιο πυκνή, δηλαδή πιο έντονη.

Η έντονη αυτή νήψη γεννάει σιγά σιγά στον άνθρωπο 

την κατάσταση της θεωρίας του νοητού πολέμου.

Ακολουθεί η επίμονη ευχή του Ιησού και 

η γλυκιά ηρεμία του νου χωρίς φαντασίες 

με μόνιμη κατάσταση την προσευχή που έχει συστατικό τον Ιησού.

Σαν το άγριο ζώο που το κύκλωσαν πολλά πουλιά και μένει στον τόπο του απρόσβλητο έτσι είναι η διάνοια του ανθρώπου που στέκεται και επικαλείται τον Κύριο εναντίον των εχθρών του και ζητά καταφύγιο σε Αυτόν. Στην κατάσταση αυτή ο άνθρωπος έχει τη χάρη απ΄τον Θεό να προβλέπει από μακριά τους λόγους των  αοράτων εχθρών. Αλλά επειδή λέγει την ευχή του ειρηνοποιού Ιησού ΜΕΝΕΙ ΑΠΛΗΓΩΤΗ Η ΔΙΑΝΟΙΑ ΤΟΥ από τα βέλη τους.

Αν καταλαβαίνεις πόσο μεγάλο είναι το δώρο που σου δόθηκε, να στέκεσαι το πρωί μπροστά στον Θεό και να τον βλέπεις και να σε βλέπει τότε αντιλαμβάνεσαι τι λέω. Αν πάλι όχι τότε φρόντισε να έχεις νήψη και θα καταλάβεις, λέει ο όσιος.

Όσο δυναμώνει η νήψη, αυξάνονται:

•  η νηφαλιότητα, 
• η βαθιά ψυχική ησυχία, 
• η γεμάτη  επίγνωση ταπείνωση, 
• η ευθύτητα, 
• η αγάπη. 

Και η απόλυτη νήψη τελικά είναι: 

• μια άβυσσος θείων μυστικών θεωριών και 
• η χωρίς παρεμβολή λογισμών ευχή του Ιησού.

Δεν θα μπει στη Βασιλεία των Ουρανών ο καθένας που φωνάζει, Κύριε Κύριε αλλά όσοι εφαρμόζουν το θέλημα του πατρός Του και μισούν τις πονηρές σκέψεις και πράξεις. Λέγοντας λοιπόν την ευχή του Ιησού ας μισούμε ταυτόχρονα τα πονηρά έργα και λόγια. Έτσι θα κάνουμε το θέλημα του Θεού.

...........................................................................................................

                                                          Π ο ι α   η   α ι τ ί α   τ ω ν   π ε ι ρ α σ μ ώ ν

                                                                     Αρχ. Σαββα Αγιορείτη