Τι σημαίνει μετα-νοώ; Αλλάζω νουν....

Από ομιλία του Αρχιμ. Σάββα Αγιορείτου 

στον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Νικαίας, βασισμένη στον:

Λόγο πέμπτο

«Περί μετανοίας»

Τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος

"Πάθος εἶναι μία ἁμαρτία πού τήν κάνουμε συνέχεια, ὁπότε γίνεται κακή συνήθεια, κακή ἕξις.  Ἕνας πού θυμώνει συνέχεια ἀποκτάει τό πάθος τοῦ θυμοῦ. Γίνεται θυμώδης. Ἕνας πού ὑποκύπτει γιά μία, δύο, τρεῖς φορές στό πάθος τοῦ φθόνου καί τῆς ζήλιας, σιγά  σιγά ἀποκτάει αὐτόν τόν χαρακτήρα καί γίνεται φθονερός, γίνεται ζηλόφθονος καί βασανίζεται. Ἔτσι γίνεται μ’ ὅλα τά πάθη.  

Δέν ἔχουμε τά πάθη ἐγκατεστημένα ἐξ’ ἀρχῆς μέσα μας. Ἔχουμε κάποιες ροπές, τίς ὁποῖες  κληρονομοῦμε ἀπό τούς γονεῖς μας, ἀπό τούς προγόνους μας. Ἄν λοιπόν δέν ἀγωνιστοῦμε σωστά, δέν μᾶς δείξουν οἱ γονεῖς μας τόν δρόμο τόν σωστό, σιγά σιγά ἀρχίζουμε νά ἁμαρτάνουμε, ὑποκύπτουμε σ’ αὐτές τί ροπές καί ἀποκτοῦμε αὐτά τά πάθη.  Καί φτάνουμε σέ κάποια ἡλικία, πού καταλαβαίνουμε τί ἔχουμε κάνει: ὅτι ἔχουμε καταστρέψει τή ζωή μας καί ἔχουμε θάψει αὐτή τή Χάρη.  Καί τότε ἀποφασίζουμε νά μετανοήσουμε.

Καί στήν ἐποχή μας σπάνια βλέπεις ἀνθρώπους, πού ἀπό μικρά παιδιά νά ἔχουνε φυλάξει καθαρό τόν ἑαυτό τους – βέβαια ἀπόλυτα καθαρό κανένας- ἀλλά τέλος πάντως νά ἔχουν μία σταθερή πορεία μές στήν Ἐκκλησία ἀπό τήν παιδική ἡλικία. Συνήθως ἔχουμε ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἴσως στήν ἀρχή πήρανε κάποια μαθήματα χριστιανικά, μετά ξέφυγαν στήν ἐφηβεία καί ξαναέρχονται γύρω στά τριάντα στά τριανταπέντε στήν Ἐκκλησία.

Καί τί σημαίνει αὐτό τώρα: Νά μετανοήσω; Ἡ λέξη τό λέει: νά ἀλλάξω νοῦ. Νά ἀλλάξω σκέψη, να ἀλλάξω θέαση τῶν πραγμάτων, νά ἀντιστρέψω καί νά γυρίσω ἀνάποδα. Ἐνῶ μέχρι τώρα περπατοῦσα μέ τά χέρια - γιατί αὐτό εἶναι ἡ ἁμαρτία καί τό νά ζεῖς μέ τά πάθη, νά περπατᾶς μέ τά χέρια καί τά πόδια νά εἶναι ἐπάνω - αποφασίζω λοιπόν νά γυρίσω ἀνάποδα, νά ἀλλάξω ὅλη μου τή ζωή καί νά βαδίσω φυσιολογικά.  

Θά πεῖς εἶναι ἀναγκαῖο αὐτό; Δέν μποροῦμε νά κάνουμε κάτι ἐνδιάμεσο; Νά εἴμαστε καί λίγο μέ τόν κόσμο καί λίγο μέ τόν Θεό;  Δέν γίνεται.  Δέν μπορεῖς.  Γιατί δέν μπορῶ; Τό εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἄν κάνεις αὐτήν τήν προσπάθεια θά δυσκολευτεῖς πάρα πολύ καί τό πιό πιθανό εἶναι νά εἶσαι ἕνας χλιαρός. Καί ὁ Κύριος εἶπε τί σημαίνει νά  εἶσαι χλιαρός: «Θά τούς κάνω ἐμετό», τό λέει στήν Ἀποκάλυψη. «Θέλω νά εἶσαι ἤ ψυχρός ἤ ζεστός. Επειδή εἶσαι χλιαρός θά σέ κάνω ἐμετό», λέει σ’ ἕναν ἀπό τούς Ἐπισκόπους, στίς ἐπιστολές, πού ἔγραψε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός στήν Ἀποκάλυψη.

Λοιπόν αὐτό θά πρέπει νά τό ξεκαθαρίσουμε.  Θά πρέπει ἡ ζωή μας νά ἀλλάξει ἑκατό τοῖς ἑκατό.  Να τά ἀντιστρέψουμε ὅλα, νά καταστρέψουμε ὅ,τι εἴχαμε χτίσει.  Καί αὐτό τό λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες καί στό Γεροντικό. Ὑπάρχει ἕνας μεγάλος Ἀββᾶς, ὁ Ἀββᾶς Αλώνιος, πού λέει τό ἑξῆς: «ἐάν μή τό ὅλον κατέστρεψα οὐκ ηδυνήθην ἑμαυτόν οἰκοδομῆσαι». ἐάν δέν κατέστρεφα τό ὅλον, ὅλο  μου τό μέχρι τώρα οἰκοδόμημα, δέν θά μποροῦσα νά οἰκοδομήσω τόν ἑαυτόν μου κατά Χριστόν. Νά ζήσω κατά Χριστόν.

Ἑπομένως αὐτό πού λέει ὁ Χριστός μας: «Νά ἀπαρνηθῶ τόν ἑαυτό μου» μποροῦμε νά τό ποῦμε καί ἔτσι: "Νά γκρεμίσω ὅ,τι μέχρι τώρα εἶχα χτίσει".  Γιατί, ὅσο ζοῦμε μακριά ἀπό τόν Χριστό, ὅ,τι ἔχουμε χτίσει, νά ξέρετε, εἶναι λανθασμένο, γιατί εἶναι κοσμικό.  Καί ὁ κόσμος ἐκ τοῦ πονηροῦ κεῖται καί ὅποιος θέλει νά εἶναι φίλος τοῦ κόσμου εἶναι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ὅ,τι εἴχαμε χτίσει δηλαδή μέχρι τώρα ἤτανε σέ σάπια θεμέλια. Ἦταν θεμελιωμένο στήν ἀγάπη τοῦ κόσμου.  Στήν ἀγάπη γιά τή μάταιη δόξα, γιά τίς ἠδονές καί γιά τήν ὕλη, τά ὁποία εἴπαμε εἶναι αὐτά πού δέν θέλει ὁ Θεός.

Τά βασικά θεμελιώδη πάθη εἶναι οἱ τρεῖς ἄρρωστες ἀγάπες, οἱ ὁποῖες κυβερνᾶν τόν κόσμο, τούς κοσμικούς ἀνθρώπους.  Ἡ ἀγάπη γιά τίς ἠδονές, ἡ ἀγάπη γιά τή μάταιη δόξα καί ἡ ἀγάπη γιά τά χρήματα.  Καί ἄν κανείς δέν βγάλει αὐτές τίς τρεῖς ἄρρωστες ἀγάπες, φιλαργυρία, φιλοδοξία, φιληδονία δέν μπορεῖ νά γίνει μαθητής τοῦ Χριστοῦ.  Προσέξτε δέν μπορεῖ νά ἀρχίσει κἄν νά περπατάει στόν δρόμο τοῦ Χριστοῦ.  

Φοβᾶμαι ὅτι πολλοί ἄνθρωποι δέν τό ἔχουμε καταλάβει αὐτό καί προσπαθοῦμε νά πᾶμε πίσω ἀπό τόν Χριστό κρατώντας καί αὐτές τίς ἄρρωστες ἀγάπες, οἱ ὁποῖες βγήκανε ἀπό τή θεμελιώδη ἄρρωστη ἀγάπη, πού ἔχουμε στόν ἑαυτό μας καί οἱ Πατέρες τήν λένε φιλαυτία. Ἄν κανείς λοιπόν δέν ἀγωνιστεῖ νά γκρεμίσει τή φιλαυτία δέν μπορεῖ νά γίνει μαθητής τοῦ Χριστοῦ....".